Ngày nay, hầu như mỗi người chúng ta đều sử dụng rất nhiều công nghệ để giữ liên lạc, để cập nhật thông tin cho bản thân và quản lý công việc hàng ngày. Chúng ta cũng nhận ra trong các thiết bị và máy móc của mình có các thiết kế, thể hiện sự khéo léo của các kỹ sư hoặc nhà phát triển phần mềm. Chúng ta có xu hướng đánh giá cao trí thông minh ứng dụng như bản chất thứ hai – nhận ra trí tuệ của người khác một cách trực giác.
Chúng ta có thể nhận ra sự thông minh của người lập trình trong thiết kế phần mềm sử dụng hàng ngày nhưng lại không nhận ra được sự thông minh trong các bản thiết kế sự sống và vũ trụ. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta dùng công nghệ của mình và khảo sát thế giới tự nhiên? Khi chúng ta nhìn vào chuyển động của các hành tinh, hoặc nhìn vào mắt của trẻ em, hoặc khi chúng ta nhìn qua kính hiển vi vào một tế bào sống? Chúng ta có thấy dấu hiệu của một trí thông minh ở những nơi đó không? Chúng ta có cảm nhận được trí thông minh và sự tính toán trước trong đó không? Hay trực giác của chúng ta về sự thiết kế chỉ dừng lại ở iPhone và máy bay phản lực?
Trong một tweet gần đây, nhà khoa học vô thần nổi tiếng nhất thế giới, nhà sinh vật học tiến hóa Richard Dawkins, thú nhận đã bị “dao động với sự kinh ngạc trước sự phức tạp của bộ máy xử lý dữ liệu thu nhỏ trong tế bào sống”.
Ông đã viết dòng tweet sau khi xem một hình ảnh động do một viện y tế của Úc tạo ra cho thấy cách các tế bào lưu trữ và sao chép một lượng lớn thông tin kỹ thuật số có trong DNA.
Công nghệ thông tin kỹ thuật số trong các tế bào sống đã đặt ra những câu hỏi sâu sắc về một bí ẩn khoa học có từ lâu: sự sống đầu tiên bắt đầu như thế nào? Và một nhà thiết kế có trí tuệ hoặc trí thông minh có đóng vai trò nào trong việc đó không?
Sự cố chấp của những người theo Thuyết tiến hóa
Mặc dù bị “dao động với sự kinh ngạc” với cách mà công nghệ thông tin đang hoạt động trong tế bào sống, Dawkins vẫn kiên định khẳng định rằng các sinh vật sống chỉ thể hiện “vẻ ngoài” hoặc ảo ảnh của thiết kế, chứ không phải bằng chứng về thiết kế trong thực tế.
Ông đã đưa khẳng định trên trong cuốn sách nổi tiếng nhất của mình Người thợ đồng hồ mù (The Blind Watchmaker), “sinh học là nghiên cứu về những thứ phức tạp có vẻ ngoài như được thiết kế cho một mục đích”.
Có thể thấy rằng tuyên bố trên có vẻ khá mâu thuẫn khi cho rằng sự sống không được thiết kế, mặc dù nó trông có vẻ được thiết kế.
Nhưng các nhà sinh học tiến hóa kể từ Charles Darwin đã khẳng định rằng họ có lý do chính đáng để nghĩ đến điều này.
Theo lý thuyết Darwin, cơ chế chọn lọc tự nhiên tác động lên các biến thể ngẫu nhiên (và đột biến) có thể bắt chước năng lực của trí thông minh thiết kế mà không phải bản thân trí thông minh. Như nhà sinh vật học Francisco Ayala đã nói, chọn lọc tự nhiên giải thích “bản thiết kế mà không cần người thiết kế”.
Mặc dù vậy, Darwin không thực sự cố gắng giải thích nguồn gốc cuối cùng của sự sống. Thay vào đó, Darwin chỉ tìm cách giải thích cách các dạng sống mới phát triển từ dạng sống đã tồn tại – và cuối cùng là từ một dạng sống đơn giản nào đó nảy sinh từ những vật chất không sống trong một “cái ao nhỏ ấm áp”.
Nhưng chính Dawkins đã thừa nhận rằng, cho đến nay “không ai biết” làm thế nào mà sự sống đầu tiên – với hệ thống lưu trữ, truyền tải và xử lý thông tin phức tạp – có thể phát sinh từ các hóa chất không sống trong “một nồi súp tiền sinh học”.
Sự tồn tại của nhà thiết kế
Không có gì đáng ngạc nhiên khi một số nhà khoa học và triết học hiện nay nghi ngờ tuyên bố đầy tự tin của Dawkins rằng sinh học tiến hóa đã chỉ ra rằng tất cả những sự xuất hiện của thiết kế trong cuộc sống đều là ảo tưởng.
Ví dụ, rất nhiều người tại Viện Khám phá, một phần của cộng đồng nghiên cứu khoa học sôi nổi, ủng hộ ý tưởng rằng sự xuất hiện của các bản thiết kế sự sống và vũ trụ không phải là ảo ảnh mà là thật.
Nhà khoa học và triết học, Tiến sĩ Stephen Meyer đã lập luận rằng thông tin chứa trong DNA và công nghệ xử lý thông tin có trong tế bào chỉ ra hoạt động của một trí thông minh thiết kế có thật.
Meyer lưu ý rằng sau khi James Watson và Francis Crick tìm ra cấu trúc của phân tử DNA vào năm 1953, Crick sớm nhận ra rằng DNA chứa các chỉ dẫn để xây dựng protein, các phân tử mà tế bào cần để thực hiện một loạt các chức năng quan trọng của sự sống. Ngoài ra, Crick và các nhà sinh học phân tử khác đã chỉ ra rằng DNA chứa các chỉ dẫn hoặc thông tin này ở dạng số.
Meyer chỉ ra rằng chính Dawkins đã thừa nhận rằng “mã máy của các gen giống như máy tính một cách kỳ lạ”. Ông cũng trích lời nhà phát triển phần mềm Bill Gates, người đã lưu ý rằng, “DNA giống như một chương trình máy tính, nhưng tiên tiến hơn nhiều so với bất kỳ phần mềm nào từng được tạo ra”.
Meyer cho rằng những quan sát này là vô cùng quan trọng. Ông giải thích, “Chúng ta biết từ kinh nghiệm rằng phần mềm đến từ các lập trình viên. Nhìn chung, chúng ta biết rằng thông tin – cho dù được lưu trữ trong chương trình máy tính, được viết bằng chữ tượng hình hay được viết trong sách – luôn phát sinh từ một nguồn thông minh”.
Ông khẳng định rằng việc phát hiện ra thông tin trong phân tử DNA cung cấp cơ sở mạnh mẽ để suy ra rằng một trí thông minh thiết kế nào đó đã đóng một vai trò trong nguồn gốc và lịch sử của sự sống.
Meyer lần đầu tiên khai triển chi tiết lập luận này trong cuốn sách Chữ ký trong Tế bào (Signature in the Cell) xuất bản năm 2009. Gần đây, ông đã mở rộng lập luận của mình bằng cách xem xét bằng chứng cho thiết kế thông minh trong cả sự sống và vũ trụ trong Giả thuyết trở về của Chúa (Return of the God Hypothesis), một cuốn sách trực tiếp thách thức “thuyết vô thần mới” của Giáo sư Dawkins và các đồng nghiệp của ông.
Nhìn chung, cuộc tranh luận về thiết kế trong tự nhiên sẽ tiếp tục chừng nào loài người còn sống trên hành tinh của chúng ta. Mỗi độc giả cần tự quyết định xem họ nghĩ sự xuất hiện của các thiết kế trong cuộc sống là thực hay ảo.
Nguồn: NTDVN
- Hiện tượng ảo giác Deja Vu không đáng sợ bằng trải nghiệm mà khoa học này
- Bản đồ thế giới phải vẽ lại: Trái Đất có thêm 1 đại dương – Tạm biệt tập bản đồ cũ kỹ tồn tại 106 năm
- Dấu chân 290 triệu năm tuổi và 3 phát hiện công nghệ thách thức học thuyết Darwin