Thanh kiếm Thái A của vua Gia Long đang được lưu giữ tại Viện Bảo tàng quân đội Pháp ở Paris, là bảo vật của Việt Nam vì nó gắn liền với sự nghiệp của vua Gia Long.
Ảnh ghép minh họa.
Thanh kiếm Thái A có tầm vóc không thua kém ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” – hiện vật sẽ được hồi hương sau những nỗ lực ngoại giao của Việt Nam.
Sau những biến cố của thời cuộc, vô số cổ vật của Việt Nam, đặc biệt là cổ vật thuộc về triều Nguyễn, đã lưu lạc ra nước ngoài. Một số cổ vật đã được trở về với quê hương, nhưng cũng có rất nhiều cổ vật nằm trong bộ sưu tập của các nhà sưu tầm hoặc bảo tàng trên khắp thế giới. Thái A kiếm là một hiện vật tiêu biểu trong số đó. Thanh kiếm này đang được trưng bày tại Bảo tàng Quân đội Pháp ở thành phố Paris.
Thái A Kiếm. Nguồn ảnh: thanhnien
Giáo sư Võ Quang Yến, một nhà nghiên cứu người Việt sinh sống tại Paris đã có cơ hội cầm trên tay và quan sát thanh kiếm này. Ông mô tả, Thái A kiếm gồm 2 phần, phần lưỡi dài khoảng 1 mét, phần cán ngắn bằng 1/5 chiều dài của lưỡi. Đầu cán là một đầu rồng bằng vàng được nối với phần đốc kiếm bằng ngọc thạch có tạo 7 đốt như đốt tre. Miệng rồng nhả ra một băng mạ vàng cũng mang phía ngoài 4 chuỗi san hô xanh đỏ uốn quanh về đốc kiếm. Ở đằng cuối, cánh đốc kiếm này nở rộng ra quanh lưỡi kiếm, có chạm trổ những hình lá và nạm những hạt kim cương. Lưỡi kiếm hình hơi cong, là một thanh thép sáng ngời, khắc ở phần trên là một mặt trời nằm giữa mấy cuộn mây và liền sát với 3 chữ Hán: Thái A kiếm.
Mặt trong của quai kiếm được chạm một hình lá, với đặc điểm là dìa lá có nhiều điểm nhấp nhô rất giống với lá cúc. Nguồn ảnh: thanhnien.vn
Lý giải tên gọi Thái A kiếm, giáo sư Võ Quang Yến nhắc lại câu chuyện nhà Tần (Trung Hoa cổ) sau khi thống nhất được quốc gia và qua xem thiên văn chỉ dẫn đã tìm được hai báu kiếm là Long Tuyền và Thái A. Ông cho rằng việc nhà Nguyễn đặt tên kiếm là Thái A giống như một hình thức ví von, với thâm ý chiến thắng của nhà Nguyễn trước nhà Tây Sơn, là chiến công vang danh thiên hạ.
Về ngồn gốc của Thái A kiếm, giáo sư Võ Quang Yến khẳng định, đây chính là thanh bảo kiếm của vua Gia Long, vốn được trưng bày trong Đại Nội Huế, đã bị người Pháp lấy đi sau vụ “Kinh đô thất thủ” vào tháng 7/1885.
Chữ “Thái A Kiếm” được khắc trên kiếm bằng chữ Hán. Nguồn ảnh: thanhnien.vn
Vị giáo sư họ Võ cũng kể về hai sự kiện liên quan đến thanh kiếm bảo vật này. Đầu tiên, đó là việc vua Đồng Khánh khi tiếp nhà văn Jules Boissière năm 1888 tại Huế đã tỏ ý muốn người Pháp trả lại thanh kiếm. Khi đó, nhà vua đã nói về tầm quan trọng của Thái A kiếm như sau: “Một bảo vật lịch sử tượng trưng quan hệ đến hạnh phúc và sự bảo tồn dân tộc”.
Một sự kiện nữa là vào ngày 3/10/1913, kẻ gian đã đột nhập vào Bảo tàng quân đội Pháp và lấy đi phần bao kiếm. Phần bao này hẳn đã được chế tác rất tinh xảo với chất liệu vàng và ngọc quý. Sau một thế kỷ với vô số biến động lịch sử, không còn ai biết điều gì về số phận chiếc bao kiếm này.
Có thể nói, Thái A kiếm là một bảo vật của Việt Nam vì nó gắn liền với sự nghiệp của vua Gia Long, vị vua sáng lập vương triều Nguyễn. Thanh kiếm có tầm vóc không thua kém ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” tuy nhiên hiện vật vẫn chưa được hồi hương sau những nỗ lực ngoại giao của Việt Nam.
Những nghi ngờ của người Pháp
Tuy nhiên, trong các tài liệu tác giả thu thập nêu trong bài viết, điều đáng chú ý là khi nói về thanh kiếm này, có một số nghi ngờ của người Pháp thời bấy giờ. Chẳng hạn: thanh kiếm có phải xuất xứ từ VN không, bởi phần lưỡi kiếm có rãnh mang đặc điểm của châu Âu; hay thanh kiếm này có phải của vua Gia Long không thì cần có bằng chứng, như ảnh nhà vua mang kiếm, hoặc một văn bản xác nhận thanh kiếm đó chính là của vua Gia Long… Phải chăng nhà vua đã ban tặng nó cho một đặc phái viên người Pháp, trong một cuộc trao đổi quà cáp nào đó?
Đúng là con đường trở về quê hương của thanh bảo kiếm này hiện giờ vẫn còn mù mịt…mờ
Nguồn: VDH
- Thời gian có thực sự tồn tại hay nó chỉ là ảo ảnh?
- Truyền thuyết về những ác quỷ trong lễ Giáng sinh
- Nhóm sinh viên chế tạo thành công “áo choàng tàng hình” có thể “che mắt” camera an ninh dùng AI