Trăng tròn đầu tiên của năm 2022 là vào đêm thứ Hai (ngày 17 tháng 1) cùng với kỳ nghỉ lễ Martin Luther King ở Hoa Kỳ. Nhiều người mong đợi một khung cảnh rực rỡ về ‘người láng giềng’ của Trái đất nếu thời tiết cho phép. Dưới đây cùng tìm hiểu vì sao lại gọi đây là Mặt trăng Sói?
Trăng tròn đầu tiên của năm 2022, sẽ mọc trên Trái đất vào ngày 17 tháng 1 năm 2022. (Ảnh: Getty image)
Theo Time and Date, Mặt trăng mọc ở Thành phố New York lúc 4:31 chiều thứ Hai, trong chòm sao Xử Nữ và mọc khoảng 24 phút trước khi mặt trời lặn.
Trăng tròn xảy ra khi mặt trăng nằm chính xác phía đối diện của Trái đất so với mặt trời. Kết quả là, mặt trăng trông rực sáng vì chúng ta nhìn thấy ánh sáng của mặt trời phản chiếu từ nó. Mặt Trăng Sói sẽ xuất hiện hoàn hảo đến sáng thứ Tư và những người theo dõi bầu trời cũng có thể nhìn thấy ngôi sao sáng Pollux gần trăng tròn, là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Gemini, theo một tuyên bố từ NASA .
Mặt Trăng Sói sẽ xuất hiện hoàn hảo đến sáng thứ Tư và những người theo dõi bầu trời cũng có thể nhìn thấy ngôi sao sáng Pollux gần trăng tròn. (Ảnh minh họa: Pxhere)
Ở mọi nơi, thời gian của trăng tròn là giống nhau vì nó được xác định bởi vị trí của mặt trăng so với Trái đất chứ không phải vị trí biểu kiến của nó trên bầu trời, điều này hơi khác nhau tùy thuộc vào vị trí của mỗi người. Những người quan sát ở Quần đảo Anh và Bồ Đào Nha sẽ nhìn thấy mặt trăng tròn vào lúc 11:48 chiều giờ địa phương, trong khi những người ở phía tây lục địa châu Âu sẽ nhìn thấy nó lúc 12:48 sáng ngày 18 tháng 1. Ở phía đông của Úc, mặt trăng có thể thấy là 10 giờ 48 phút đầy đủ vào ngày 18 tháng 1.
Vì mặt trăng tròn nằm ở phía đối diện với mặt trời nên những người quan sát ở Bắc bán cầu sẽ thấy nó tương đối cao trên bầu trời. Về cơ bản thì mặt trăng ở vị trí mà mặt trời sẽ ở vào ban ngày trong những tháng mùa hè. Từ thành phố New York, điều này có nghĩa là mặt trăng chạm độ cao tối đa khoảng 74 độ. Những người quan sát chỉ cần nhìn xa hơn một chút về phía nam ở Miami sẽ thấy nó đạt tới 87 độ – gần bằng thiên đỉnh (trực tiếp trên đầu) vào lúc 12:46 sáng ngày 18 tháng 1. Ở Nam bán cầu thì ngược lại, vì ở đó đang là mùa hè. Tại Melbourne, Australia, trăng tròn sẽ đạt độ cao tối đa chỉ 26 độ vào lúc 1h14 sáng ngày 18/1 theo giờ địa phương.
Mặt trăng di chuyển tương đối nhanh so với các ngôi sao nền, vì nó rất gần với Trái đất, trung bình chỉ 239.000 dặm (384.000 km). Vì vậy, khoảng mỗi giờ nó dường như di chuyển một vòng đường kính của chính nó về phía đông. Nếu thời tiết âm u, hoặc tính theo tháng âm lịch, mặt trăng mất hơn 24 giờ để tạo thành một vòng quanh bầu trời. Vào những ngày đó, mặt trăng không bao giờ cắt qua kinh tuyến địa phương (đường được vẽ qua thiên đỉnh từ bắc xuống nam). Ở New York, nó xảy ra vào đêm trăng tròn, trong khi ở Melbourne là vào ngày 16 tháng 1.
Bầu trời Bắc bán cầu đầy những ngôi sao sáng – các chòm sao Orion, Taurus, Gemini và Canis Major đều nằm trên cùng một vùng trời. Mỗi ngôi sao được tạo thành từ các ngôi sao có cường độ thứ nhất và thứ hai mà chúng có thể nhìn thấy được ngay cả từ những vị trí bị ô nhiễm ánh sáng, ba ngôi sao đánh dấu vành đai của Orion rất rõ ràng ngay cả ở các thành phố như New York, Paris hoặc Chicago.
Ở Nam bán cầu, các ngôi sao mùa hè lên cao vào đầu buổi tối, ở vĩ độ trung nam (chẳng hạn như ở Santiago, Chile, Melbourne hoặc Cape Town), các chòm sao tạo nên con tàu huyền thoại của Jason, Argo, nằm cao trên bầu trời đông nam. Ba chòm sao là Carina, con tàu, Puppis, boong và Vela. Ngôi sao sáng nhất trong số đó là Canopus, sẽ ở bên phải của Sirius khi một ngôi sao quay mặt gần về phía nam.
Hành tinh nhìn thấy được
Bản đồ bầu trời này cho thấy nơi có thể nhìn thấy Sao Mộc, Sao Thổ và Sao Thủy sau khi mặt trời lặn vào ngày 17 tháng 1 năm 2022, khi nhìn từ Thành phố New York. (Ảnh: Skysafari)
Vào đêm trăng tròn, sao Mộc sẽ là hành tinh có thể nhìn thấy rõ nhất sau khi mặt trời lặn. Ở New York, mặt trời lặn lúc 4:55 chiều giờ địa phương và bầu trời đủ tối để nhìn thấy các hành tinh và vật thể sáng vào khoảng 5:30 chiều. Sao Mộc tại điểm đó ở hướng Tây Nam, cao khoảng 24 độ.
Trong khi đó, sao Hỏa mọc vào lúc 5:13 sáng ngày 18 tháng 1, tại New York, và chỉ có thể nhìn thấy trên bầu trời bình minh – vào lúc 6 giờ sáng theo giờ địa phương, nó sẽ cao khoảng 9 độ. Khi năm tháng trôi qua, nó sẽ dễ nhìn thấy hơn, vì hành tinh này sẽ di chuyển chậm về phía tây.
Vì sao gọi là Mặt trăng Sói?
Rằm tháng Giêng theo truyền thống được gọi là Trăng Sói. Theo Sách lịch sử của những người nông dân cũ, có thể có từ thời các bộ lạc thổ dân châu Mỹ và thời kỳ đầu thuộc địa, khi trăng tròn sẽ có tiếng sói tru bên ngoài các ngôi làng. Thực vậy, vào khoảng thời gian này người ta có thể nghe thấy tiếng sói tru khi mặt trăng tròn nhiều hơn. Người ta tin rằng những con sói hú nhiều hơn trong mùa đông do đói. Tuy nhiên, tiếng hú cũng có thể là dấu hiệu của việc bầy sói xác định lãnh thổ, cố gắng xác định vị trí của các thành viên khác trong đàn, củng cố mối quan hệ xã hội hoặc phối hợp săn mồi.
Người ta tin rằng những con sói hú nhiều hơn trong mùa đông do đói. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Theo Dự án xóa mù chữ cho người bản xứ Ontario, người Cree, có lãnh thổ truyền thống kéo dài từ vùng Quebec đến Alberta và bao quanh Vịnh Hudson, được gọi là Rằm tháng Giêng, hay “Frost Exploding Moon”. Kể từ thời điểm đó trong năm, người ta có thể nghe thấy tiếng nứt trên một số cây khi băng tuyết hình thành và rơi ra.
Ở Nam bán cầu, tháng 12 là trong mùa hè, người Maori ở New Zealand đã mô tả các tháng âm lịch từ tháng 1 đến tháng 2 (tính từ một lần trăng non đến lần trăng tròn tiếp theo, trăng tròn sẽ là nửa tháng) là Hui-Tanguru.
Ở Trung Quốc, âm lịch cổ truyền gọi ngày rằm tháng 12 này là Rằm tháng Giêng dương lịch, hay Tháng bảo quản, được đặt tên cho tập tục bảo quản các loại thịt trong mùa đông. Năm mới âm lịch của Trung Quốc là vào tháng Hai, vì vậy tháng Giêng dương lịch này đánh dấu sự kết thúc của năm hơn là bắt đầu.
Nguồn: NTDVN
- Bí ẩn loài lươn cải lão hoàn đồng nhờ tam giác quỷ Bermuda
- 100 khối cự thạch 1000 năm tuổi bí ẩn ở Indonesia
- Lạc Sơn Đại Phật – Bức tượng Phật rơi lệ nổi tiếng