Có điều gì đó vượt xa khỏi sự hiểu biết của các nhà khoa học đang xảy ra tại Châu Phi. Đây có thể là điềm báo cho nguy cơ đảo cực của Trái Đất.
Từ trường của Trái Đất đang trong tình trạng suy yếu một cách nghiêm trọng – và theo nghiên cứu mới đây về các hiện tượng dị thường, tình trạng kỳ lạ này xả ra là một phần của mô hình đã được duy trì trong hơn 1000 năm qua.
Từ trường của Trái Đất không chỉ giúp Trái Đất hình thành cực bắc và cực nam, nó còn bảo vệ chúng ta trước những cơn gió mặt trời và sự bức xạ của vũ trụ. Nhưng trường năng lượng vô hình này đang suy yếu một cách nhanh chóng khiến cho các nhà khoa học e ngại rằng các cực từ có thể bị đảo chiều.
Nghe có vẻ khó tin, nhưng hiện tượng này trên thực tế đã xảy ra trong chiều dài lịch sử khá dài của Trái Đất, lần gần đây nhất là vào khoảng 780.000 năm trước, cho dù nó đã kết thúc trong khoảng 40.000 năm sau đó.
Quá trình này diễn ra một cách từ từ, các cực đảo chiều một cách từ từ trong suốt hàng ngàn năm. Không ai có thể biết chắc được rằng liệu một sự đào chiều khác có sắp xảy ra hay không, một trong những lý do là chúng ta còn thiếu dữ liệu cứng.
Khu vực mà các nhà khoa học quan tâm nhất vào thời điểm này được gọi là Vùng dị thường Nam Đại tây dương (South Atlantic Anomaly – SAA), đây là một vùng từ trường rộng lớn trải dài từ Chilê đến Zimbabwe. Khi từ trường đang trong tình trạng yếu, sẽ rất nguy hiểm cho các vệ tinh của Trái Đất, bởi vì bức xạ bổ sung mà nó xuyên qua có thể phá vỡ các điện tử của chúng.
Nhà vật lí Vincent Hare của trường đại học Rochester tại New York cho biết: “Chúng ta đã biết từ lâu rằng từ trường đã thay đổi, nhưng chúng ta không thực sự biết được rằng liệu điều này có là bất thường với vùng này trong khoảng thời gian dài hơn hay không hay đây cũng chỉ là một hiện tượng bình thường mà thôi”.
Vùng dị thường Nam Đại tây dương (Ảnh: Sciencealert)
Một trong những lý do khiến các nhà khoa học không biết nhiều về lịch sử từ trường của vùng Trái Đất này là do thiếu dữ liệu về địa cực hay những dấu hiệu vật lý của từ tính Trái Đất trong quá khứ, thứ mà được bảo tồn trong các di tích khảo cổ từ các thời đại đã qua.
Một trong những thời đại ấy là thời đại của một nhóm người Châu Phi cổ đại sống ở Thung lũng sông Limpopo giáp với Zimbabwe – Nam Phi và Botswana, đây là những vùng nằm trong Khu vực Đại Tây Dương ngày nay.
Khoảng 1.000 năm trước, những người Bantu này đã cử hành các nghi lễ phức tạp khi gặp phải những khó khăn trong vấn đề môi trường khí hậu.