Có lẽ không có câu chuyện Thần thoại nào ngày nay phù hợp hơn huyền thoại về trận Đại hồng thủy gần như hủy diệt nhân loại vào một thời điểm không xác định nào đó trong quá khứ.
“Chiếc thuyền của Noah,” thế kỷ 17, tranh của Theodoros Poulakis.
Tất nhiên, chúng ta sử dụng thuật ngữ Thần thoại một cách thông tục để chỉ những điều chưa bao giờ xảy ra theo nghĩa lịch sử, mặc dù trong trường hợp trận Đại hồng thủy đó có một số nghi ngờ vì dường như hầu như tất cả các nền văn hóa và chủng tộc đều có một số hồi ức về sự kiện này: người Assyria cổ đại, người Ai Cập, người Babylon, người Hy Lạp, người Trung Quốc, thổ dân, Andean, và nhiều người khác. Thật vậy, nền văn hóa duy nhất mà tôi biết không có huyền thoại về trận lụt chính là người Nhật, mà vị trí hiện tại của Nhật Bản gần các mảng kiến tạo.
Vấn đề là ở chỗ, bằng chứng của loài người từ thời sơ khai, và càng gần điểm xuất phát đó, thì nó càng có tính thuyết phục hơn các nhà khoa học. Nhưng vì lý do hình thái ý thức, họ đã cố gắng làm mất uy tín và bóp méo câu chuyện.
Vua Assyria Ashurbanipal (668 TCN – 627 TCN) có thành tựu lớn nhất (theo bản thân ông nói) là lập thư viện ở Nineveh, được tìm thấy và khai quật vào thế kỷ 19, đã viết rằng ông đã thành thạo tất cả các loại chữ viết, bao gồm cả “ngôn ngữ Akkadian tối tăm khó sử dụng đúng cách”. Sau đó ông ấy nói: “Tôi rất vui khi đọc những viên đá được khắc trước trận lụt”.
Đây có vẻ là một nhận xét đáng kinh ngạc và cũng là một nhận xét rất đáng tin cậy: Ông ấy biết đọc ngôn ngữ tồn tại trước khi xảy ra trận Đại hồng thủy. Chắc chắn, một điều gì đó có tính chất phi thường và thảm khốc đã xảy ra, ghi dấu ấn không thể xóa nhòa trong ký ức của nhân loại – đến nỗi cách đây 2.700 năm, nó là nguyên nhân khiến Vua Ashurbanipal phải kinh ngạc.
Vua Ashurbanipal, hình điêu khắc ở Cung điện Bắc ở Nineveh, thế kỷ thứ bảy trước Công nguyên. Bảo tàng Anh, London. (CC BY-SA 4.0)
Và, một cách tình cờ, chính việc phát hiện ra thư viện này đã dẫn đến sự phục hồi của Thần thoại trận Đại hồng thủy Babylon cụ thể.
Do đó, có rất nhiều phiên bản khác nhau của câu chuyện về trận Đại hồng thủy này trên khắp thế giới, khác nhau về mọi mặt, nhưng tôi thích nhất là câu chuyện trong Kinh Thánh về Noah và con tàu của ông ấy. Thật là hấp dẫn nếu so sánh nó với phiên bản tuyệt vời, và có vẻ cũ hơn, được phát hiện tại Nineveh.
Truyện trận Đại hồng thủy nào?
Điều quan trọng đối với tôi là điều mà nhà Thần học nổi tiếng của thế kỷ 20 J.B. Phillips đã từng gọi là “vòng chân lý”. Ý tưởng này rất khó để định lượng, nhưng nó xoay quanh ý tưởng về tính hợp lý. Ví dụ, nếu chúng ta nhìn vào thần thoại Babylon, trong “Sử thi Gilgamesh”, trận Đại hồng thủy kết thúc với việc người anh hùng Utnapishtim được các vị Thần ban thưởng sự bất tử.
Câu chuyện của Noah kết thúc khá khác biệt, vì có một số ghi chú rất mâu thuẫn.
Thứ nhất, ông say rượu, và kết quả là một trong những người con trai của ông, Ham, bị nguyền rủa.
Thứ hai, Noah sống rất lâu, nhưng cuối cùng ông ấy cũng chết, không có sự miễn trừ cái chết.
Vậy thì, điều tương phản là huyền thoại Babylon kết thúc giống như một câu chuyện cổ tích, trong khi lời tường thuật trong Kinh Thánh, giống như hầu hết các câu chuyện khác trong Kinh Thánh, dường như chứa đựng một kiểu chủ nghĩa hiện thực khắc nghiệt nhớ lại một điều gì đó đã thực sự xảy ra.
Trong bối cảnh lũ lụt trên toàn thế giới giết chết hầu như tất cả mọi người, tại sao lại nhớ lại sự kiện có người say rượu sau đó? Trừ khi nó thực sự xảy ra, nếu không thì nó chẳng có gì quan trọng. Vì vậy, câu chuyện “thần thoại” này là câu chuyện chúng ta nên khai thác để tìm hiểu ý nghĩa.
“Trận Đại hồng thủy tàn phá thế giới,”, Tranh điêu khắc của Gustave Doré vẽ năm 1866
Vậy tại sao câu chuyện này phù hợp với ngày nay hơn hầu như bất kỳ câu chuyện thần thoại nào khác? Hai từ có thể chỉ ra một số loại câu trả lời: “Nổi dậy – Tuyệt diệt”. Khi tôi viết điều này ngay bây giờ, London đang bị bao vây bởi các nhà hoạt động tìm cách đóng cửa thành phố gần như trong hai tuần với các cuộc biểu tình.
Họ tuyên bố có sự hiện diện ở 72 quốc gia và khoảng 200.000 người ủng hộ, bao gồm cả một số nhân vật nổi tiếng của công chúng. Và thông điệp của họ là: trừ khi chúng ta đảo ngược biến đổi khí hậu, hàng tỷ, thậm chí là toàn bộ hành tinh sẽ chết.
Chúng ta sẽ chết như thế nào hầu như chắc chắn sẽ là hậu quả của lũ lụt, khi các núi băng tan chảy và tất cả những gì nước giải phóng làm tăng mực nước biển. Họ khẳng định cần phải có hành động triệt để.
Tuy nhiên, điều mà dân chúng nói chung ít biết đến, đó là một số tuyên bố cực đoan của họ đối với thảm họa lũ lụt này không thực sự được đưa ra dựa trên nghiên cứu khoa học. Điều này thật trớ trêu, vì hầu hết các nhà khoa học không tin vào trận Đại hồng thủy và một số không tin là sẽ có trận Đại hồng thủy tiếp theo!
Ngoài ra, các tác nhân chính của phong trào này có thể được thúc đẩy nhiều bởi chương trình nghị sự chống tư bản của họ, cũng như vì thảm họa sắp xảy ra. Nói một cách đơn giản, họ muốn lật đổ các chính phủ trên thế giới. “Tuyên bố nổi dậy” của họ nói rằng: “Sự đồng lõa cố ý của chính phủ chúng ta đã phá vỡ nền dân chủ có ý nghĩa và gạt lợi ích chung sang một bên để ủng hộ lợi ích ngắn hạn và lợi nhuận cá nhân”. Tầng lớp quan chức có thể không có quan điểm chống tư bản này, nhưng các nhà lãnh đạo thì có.
Phá hoại tư duy khai sáng
Tuy nhiên, đặt những điểm này sang một bên, điều gì khác quan trọng về huyền thoại này cho ngày nay? Điều đầu tiên là nhận ra tính lịch sử của nó thực sự có ý nghĩa như thế nào đối với chúng ta hiện nay. Bản chất của trận Đại hồng thủy và cách nó xảy ra thì hiện nay chúng ta không thể nói chắc chắn, nhưng với sự chấp nhận gần như phổ biến của các nền văn hóa cổ đại, rằng nó đã xảy ra và phần lớn nhân loại đã bị xóa sổ, tôi nghĩ chúng ta có thể chắc chắn nó đã xảy ra.
Điều cần hiểu ở đây là tính chất gián đoạn và gián đoạn của nó. Chúa Giê-su hiểu chính xác điều này: “Trong những ngày trước trận lụt, họ ăn uống, cưới xin và kết hôn, cho đến ngày Nô-ê vào tàu, họ không hiểu.” (Ma-thi-ơ 24: 38–39). Một ngày, trời sáng và đầy nắng, nhưng ngày tiếp theo là sự tàn phá hoàn toàn.
Chúng tôi ở phương Tây đã quen với một triết lý từ thời Khai sáng, thuyết giảng về sự tiến bộ và khả năng vô tận của con người mà không gì có thể hoặc sẽ ngăn cản được. Ngày nay, điều này được thể hiện trong tư duy của Thung lũng Silicon, theo đó trí thông minh nhân tạo (AI) sẽ giải quyết tất cả các vấn đề của chúng ta, và bất kể vấn đề nào chúng ta gặp phải ở đây thì chúng ta cũng không cần phải lo lắng, vì Elon Musk sẽ giúp tất cả chúng ta định cư trên sao Hỏa.
Nhưng đột nhiên, chúng tôi hiểu rằng, ý tưởng về trận Đại hồng thủy và nỗi sợ hãi về trận lụt sắp tới sẽ làm đảo lộn hiện trạng và thay đổi tất cả những điều đó.
Thần thoại chính là sự thật của huyền thoại đã cảnh báo chúng ta chống lại sự tự mãn như vậy, và cảnh báo chúng ta hãy bước đi với sự khiêm tốn, không kiêu ngạo hay ngạo mạn, trước Chúa hoặc các vị Thần và các thế lực vô hình ở trên chúng ta.
“Noah’s Ark Cycle – 3. The Flood,” của Kaspar Memberger vẽ năm 1588.
Hai mặt của một đồng tiền
Thứ hai, chúng ta cần hiểu rằng “Nổi dậy – Tuyệt diệt” và khoa học về hiện trạng thực sự là hai mặt của cùng một đồng tiền, mặc dù chúng có vẻ trái ngược nhau hoàn toàn. Trong khi khoa học chỉ có thể quan niệm về sự tồn tại của rất nhiều thứ tồn tại mãi mãi, trong đó khoa học chữa khỏi bệnh ung thư, và con người sống đến 150 tuổi… Còn “Nổi dậy – Tuyệt chủng” thấy rằng trật tự toàn thế giới cần thay đổi và trận Đại hồng thủy thứ hai này cần được ngăn chặn.
Khoa học là sự tự phụ và tự mãn vô vọng, còn “Nổi dậy – Tuyệt diệt” là tuyệt vọng và nghiêm túc. Làm thế nào chúng là hai mặt của cùng một đồng tiền? Chúng là hai mặt của cùng một đồng tiền bởi vì về gốc rễ, cả hai đều áp dụng cùng một triết lý: “Những kẻ tự mãn” không nghĩ gì và không ai có thể làm gián đoạn “tiến trình” của chúng, trong khi “những kẻ nổi dậy” tin rằng chúng có sức mạnh để ngăn chặn trận Đại hồng thủy thứ hai thông qua các mưu đồ chính trị của riêng họ trước hết, và sau đó có thể bằng một số khoa học (các công nghệ mới xanh hơn). Nói tóm lại, nhân loại hoàn toàn có thể kiểm soát được tình hình, cả hai đều đang nói điều này, một người thụ động, một người chủ động.
Có vẻ như bằng mọi giá, chúng ta sẽ tránh nghĩ đến ý muốn của các vị Thần, hoặc Chúa. Gần đây, Charlie Munger, người bạn của Warren Buffett đã nắm bắt được chính xác tâm trạng này khi ông nói: “Một quốc gia vĩ đại, trong thời gian tới sẽ bị hủy hoại… đến lượt chúng ta nhất định sẽ đến. Nhưng tôi không thích nghĩ về nó quá nhiều”.
Suy nghĩ cuối cùng về trận Đại hồng thủy đã nhấn chìm thế giới suốt thời gian qua là câu hỏi “tại sao”? Con người không muốn hoặc không muốn điều đó, và chỉ một người cùng với gia đình anh ta đã dự đoán được điều đó. Tại sao Chúa lại hủy diệt thế giới? Đây cũng là một suy nghĩ rất khó tin.
Trong Sáng thế ký 6: 5, chúng ta biết rằng “Chúa đã thấy sự gian ác của loài người rất lớn trên thế gian, và mọi ý định trong lòng người ấy chỉ là sự gian ác liên tục”. Ý của tôi ở đây không phải là cố gắng tìm tòi đạo đức phiến diện nào đó, mà chỉ hỏi rằng, trong thời xưa không có truyền thông xã hội và truyền thông đại chúng, theo bạn nhân loại khi đó như thế nào?
Rất nhiều vấn đề về nó
Có rất nhiều, rất nhiều người đang làm những việc rất tốt để giúp đỡ người khác, nhưng nếu chụp hình thế giới hiện tại, tôi nghĩ từ “ác” sẽ mô tả nó một cách thích hợp. Như Pink Floyd đã nhận xét về sự “thất thường” trong album thập niên 70 “Dark Side of the Moon”: “Có rất nhiều điều về nó!”
Khi tôi viết điều này, Thổ Nhĩ Kỳ vừa xâm lược Syria và tấn công người Kurd vì những lý do “chính đáng” của riêng họ, nhưng thực tế dường như là thế giới đang liên tục gây ra những cuộc xâm lược kiểu này hay kiểu khác, nếu không phải ở đây, thì ở đó và ở nơi khác.
Theo một nghĩa nào đó, huyền thoại về trận Hồng thủy cho chúng ta bây giờ ý nghĩa rằng: chúng ta có thể bị phân tâm khỏi điều xấu xa cá nhân của mình, và chuyển hướng tất cả sự chú ý vào ‘nguyên nhân lớn’ là “vấn đề”, đồng thời trốn tránh trách nhiệm của chính chúng ta đối với tình trạng của thế giới.
“Trận Hồng thủy” của Friedrich Matthäi vẽ ở thế kỷ 19.
Vì huyền thoại về trận Đại hồng thủy nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta không bị kiểm soát, và có một quyền lực cao hơn, và chúng ta phải trả lời cho nó.
Thật vậy, có vẻ như tự do tinh thần là một điều tối quan trọng trong tinh thần vũ trụ, nơi chúng ta có thể thăm dò một cách hợp pháp.
Nô-ê đã cảnh báo trái đất về những gì sắp đến, nhưng họ không tin ông – ăn, uống và cưới hỏi rõ ràng là thú vị hơn nhiều so với việc xem xét vận mệnh của nhân loại. Họ tự do chọn cách phớt lờ những lời cảnh báo, và sau đó Nô-ê bước vào tàu.
Liệu lời cảnh báo từ “Cuộc nổi dậy tuyệt diệt” và từ các nhà khoa học ủng hộ biến đổi khí hậu thực sự là một thông điệp từ các vị Thần hay Chúa, hay đó là một lời tiên tri sai?
Tôi không biết, nhưng có một huyền thoại lớn khác có liên quan ở đây: Giô-na đã rao giảng cho Ni-ni-ve và thành phố đã ăn năn, và vì vậy Đức Chúa Trời không phá hủy nó. Trái tim của những người lãnh đạo và người dân đã rẽ sang một hướng khác với cái ác mà họ đã theo đuổi.
Nếu điều đó xảy ra, thì có lẽ một nguồn năng lượng tinh thần và mới có thể lật ngược tình thế, chứ không phải vì một số xã hội chủ nghĩa xã hội của những kẻ đầu sỏ bảo chúng ta phải làm gì. Tất cả chúng ta có thể hợp tác như những người dân tự do vì lợi ích chung. Và điều đó có thể tạo ra sự khác biệt.
Tác giả James Sale là một doanh nhân người Anh có công ty Motivational Maps Ltd., hoạt động tại 14 quốc gia. Ông là tác giả của hơn 40 cuốn sách về quản lý và giáo dục từ các nhà xuất bản quốc tế lớn như Macmillan, Pearson và Routledge.
Với tư cách là một nhà thơ, ông đã giành được Giải Nhất trong cuộc thi của Hội các nhà thơ cổ điển năm 2017 và gần đây đã phát biểu tại hội nghị chuyên đề đầu tiên của nhóm được tổ chức tại Câu lạc bộ Princeton ở New York.
Nguồn: NTDVN